Baśniowy świat Orientu
20 listopada, w Radzyńskim Ośrodku Kultury, odbyło się spotkanie z Albertem Kwiatkowskim – redaktorem, tłumaczem i podróżnikiem. Gość zabrał widownię w daleką podróż do Iranu – kraju dla nas egzotycznego, odległego nie tylko geograficznie, ale i kulturowo. A także w fantastyczną krainę baśni perskich. Podróżnik wyjaśnił, że Persja to dawna nazwa Iranu, używana w Europie, w języku polskim zadomowiły się wyrażenia kot perski, perski dywan. Czy rzeczywiście są to istotne znaki rozpoznawcze Persji?
Na początku podróżnik zaproponował wędrówkę po mapie. Iran to kraj położony między zimnym Morzem Kaspijskim od północy a ciepłą Zatoką Perską i Omańską na południu. Dużą powierzchnię państwa wypełniają góry, w tym wulkaniczne, z najwyższym szczytem Iranu – wulkanem Demawent o wysokości 5671 m n.p.m. Wnętrze kraju zajmują pustynne równiny. Tylko przy wybrzeżach znajdują się wąskie pasy nizin.
Gdy spytał, z czym kojarzy się kształt państwa, z widowni padło wiele odpowiedzi: smok, żółw, nawet ślimak, a także kot. I ta ostatnia podpowiedź okazała się najbardziej celna. – Kot leży między ciepłymi wodami Zatoki Perskiej a zimnymi Morza Kaspijskiego – mówił Albert Kwiatkowski. Zaprosił też na małą wysepkę, zwaną kolorową lub tęczową, bo występuje na niej piasek w 86 kolorach. Raz w roku mieszkańcy wykonują wielkie, wzorzyste dywany, wykorzystując do tego różne rodzaje piasku.
Podróżnik opowiadał też o skarbach, z jakich słynie Iran. Są to perły pozyskiwane od małżów w ciepłych wodach Zatoki Perskiej. Palmy rosnące na jej wybrzeżu dostarczają daktyli (nawet 100 kg z jednego drzewa), a także materiału budowlanego (z liści robi się sufity, z gałęzi – filary domów). Wytłumaczył, dlaczego kobiety widoczne na zdjęciach mają maski na twarzach, także z wąsami – tak że widać jedynie ich oczy. – To nie tylko ochrona przed słońcem, ale głównie – przed porwaniami, które im niegdyś groziły – wyjaśniał Albert Kwiatkowski .
Następnie podróżnik „przeskoczył” na północ kraju, gdzie znajduje się „głowa” perskiego kota. – Północne wybrzeża Libii oblewa zimne Może Kaspijskie, klimat jest wilgotny, dlatego uprawia się tam herbatę – wyjaśniał. Pokazał fotografie domów budowanych na palach, by uchronić je przed zalewaniem. Inne ciekawostki północnego wybrzeża Iranu to hodowle jedwabników i połowy jesiotrów. – Ryby są wielkie jak małe słonie, a pozyskiwana od nich ikra to jedna z najdroższych przekąsek na świecie – 1 kg kosztuje tyle, co samochód – mówił A. Kwiatkowski.
Wulkaniczne góry na północy Iranu to obszar, gdzie w namiotach mieszka ludność koczownicza, zajmująca się m.in. tkaniem dywanów. Ale nie tylko: mężczyźni słyną jako wojownicy, dlatego na ich grobach widnieją kamienne figury lwów. Opowiedział też, dlaczego z wulkanów niosą się pomruki – To odgłosy wydawane przez złego króla, który został tam kiedyś uwięziony po tym, jak pokonał go bohaterski wojownik. Jeśli chodzi o skojarzenia z kotem – to nie tylko kontury państwa, koty perskie, ale także gepardy, których ostatnia grupa żyje na terenie Iranu. Jest ich już niewiele – ponad 200, dlatego Iran objął je ścisłą ochroną, którą propaguje np. na samolotach.
Albert Kwiatkowski mówił też o najbardziej gorącej pustyni, która znajduje się na terenie Iranu, na której temperatura sięga 70 stopni, więc można tam smażyć jajka bez użycia ognia.
Ciekawie wyglądają obrzeża miast. Wąskie uliczki, osłonięte sufitami, tworzą labirynty ze ścian bez okien. Do domostw prowadzą jedynie drzwi z kołatkami – osobnymi dla mężczyzn i dla kobiet. – Jednak gdy przekroczy się próg – okazuje się, że nie jesteśmy w domu, ale na wewnętrznym dziedzińcu domostwa. Tam rosną drzewa, znajduje się studnia – mówił podróżnik.
Charakterystycznym drzewem rosnącym wokół pustyni jest drzewo pistacjowe, o „śmiejących się” orzechach, na polach rosną kwiaty – fioletowe krokusy, z których czerwonych pręcików ręcznie pozyskuje się szafran – bardzo drogą przyprawę. – Z jednego hektara można pozyskać 20 kg szafranu. Jeden kilogram szafranu kosztuje tyle, ile samochód – mówił Albert Kwiatkowski.
Innym skarbem tego regionu Iranu są turkusy, o których mówi się „kawałki nieba pod ziemią”.
Podróżnik zaprosił następnie do dawnej stolicy Iranu – miasta Isfahan, które leży w oazie na Wyżynie Irańskiej, w samym środku pustyni. W XVI wieku było jednym z największych miast świata, siedzibą królów irańskich. Obecnie to piękne, zabytkowe miasto liczy ok. 2 mln mieszkańców. – Dla nas jest o tyle ważne, że tu przebywały polskie dzieci, wywiezione w czasie II wojny światowej przez Sowietów na Syberię – a które udało się ocalić i wywieźć z Rosji z armią Andersa – informował podróżnik.
Z tym właśnie miastem związana jest baśń „Zard Pari” – legenda, którą Albert Kwiatkowski zamieścił w swojej książce „Złoty ptak. Baśnie perskie”. W sposób niezwykle żywy i obrazowy opowiedział obecnym na widowni dzieciom fantastyczną historię o królewskim synu, któremu przyśniła się piękna dziewczyna. Aby ją odnaleźć i poślubić, musiał wykazać się wielkim męstwem, walecznością, ale także siłą woli, wytrwałością i posłuszeństwem, pokonując wszelkie trudności stające na jego drodze, w tym własne słabości. Oczywiście po długiej, pełnej niebezpieczeństw wyprawie udało mu się zdobyć ukochaną kobietę. Niezwykłej – bardzo żywo i barwnie przedstawionej opowieści dzieci słuchały z zainteresowaniem i w wielkim napięciu.
Szczęśliwe jej zakończenie – zakończyło też opowieść Alberta Kwiatkowskiego o Iranie.
W spotkaniu z podróżnikiem uczestniczyło ponad 250 osób (dzieci z klas I-III), z sześciu szkół – w Czemiernikach, Suchowoli, Branicy Radzyńskiej, Krasewie, Zabielu i nr 1 w Radzyniu Podlaskim. Wydarzenie odbyło się w ramach „Radzyńskich Spotkań z Podróżnikami”. W podziękowaniu gość otrzymał pamiątkowy medal, który wręczył mu Robert Mazurek – inicjator i organizator spotkań.
Na wydarzenie zaprosił Burmistrz Radzynia Podlaskiego Jerzy Rębek oraz Starosta Radzyński Szczepan Niebrzegowski, a także organizatorzy: Radzyńskie Stowarzyszenie „Podróżnik” i Radzyński Ośrodek Kultury. Sponsorami wydarzenia byli: firma drGerard, Spółdzielcza Mleczarnia „Spomlek”, Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych i Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Radzyniu Podlaskim. Patronat nad spotkaniem objął ogólnopolski miesięcznik „Poznaj Świat” oraz portal „Kocham Radzyń Podlaski”.
Anna Wasak
Data publikacji: 25.11.2019 r.
